Unia Rdzennych Suwerenów

ⱂⱁⱍⱆⰺ ⱄⱏⰾⰰⰲⰻⰰⱀⱐⱄⰽⱘ ⰿⱁⱌ

CO Z TĄ WINDYKACJĄ ?

Wstęp i ogólne zasady odpowiedzialności dłużnika

Zgodnie z utrwalonymi zasadami prawa cywilnego, podstawę do żądania zapłaty od dłużnika stanowi ważne i skutecznie zawarte zobowiązanie. W Polsce kwestie te regulują przede wszystkim przepisy ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz.U. z 2022 r. poz. 1360 z późn. zm.), dalej „k.c.”. Artykuł 6 k.c. ustanawia fundamentalną regułę rozkładu ciężaru dowodu: ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne. Oznacza to, że to na wierzycielu – w tym na firmie windykacyjnej jako ewentualnym następcy prawnym pierwotnego wierzyciela (np. banku, instytucji pożyczkowej) – spoczywa obowiązek wykazania zasadności oraz wysokości dochodzonego roszczenia.

Zasada ta znajduje potwierdzenie w orzecznictwie sądów powszechnych i Sądu Najwyższego. W praktyce oznacza, że wierzyciel nie może oprzeć się jedynie na twierdzeniach, iż dług istnieje, lecz musi przedstawić stosowne dowody, w szczególności oryginały dokumentów lub ich należycie uwierzytelnione kopie, z których wynika nie tylko istnienie roszczenia, ale i jego zakres (wysokość), sposób naliczania oraz termin powstania.

Konieczność wykazania istnienia i wysokości roszczenia

W postępowaniu cywilnym, w myśl art. 232 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U. z 2021 r. poz. 1805 z późn. zm.), dalej „k.p.c.”, to strony – a w szczególności powód (wierzyciel) – obowiązane są wskazywać dowody na poparcie swoich twierdzeń. Sąd zaś dokonuje swobodnej oceny dowodów (art. 233 k.p.c.), kierując się zasadami logiki i doświadczenia życiowego. Jeżeli firma windykacyjna nie przedstawi odpowiednich dokumentów (bądź złoży wyłącznie niepoświadczone kopie), sąd może uznać, że nie wykazała ona swojego roszczenia.

W szczególności kluczowe znaczenie mają następujące dokumenty:

• Oryginał umowy kredytu lub pożyczki (wraz z aneksami, jeżeli takowe były zawierane), na podstawie której powstało domniemane zadłużenie. Tylko oryginał lub urzędowo/ notarialnie poświadczona kopia daje pewność co do istnienia i warunków umowy (art. 253 § 1 i 2 k.p.c.).
• Oryginał wniosku i decyzji kredytowej bądź pożyczkowej (jeśli ich sporządzenie było wymagane), stanowiących podstawę zawarcia umowy.
• Oryginały (lub odpowiednio uwierzytelnione kopie) dokumentów rozliczeniowych wskazujących sposób naliczenia kwoty dochodzonej, np. wyciąg z rachunku bankowego, harmonogram spłat, wezwania do zapłaty, noty odsetkowe.
• Właściwie uwierzytelnione pełnomocnictwa i inne dokumenty wykazujące umocowanie osób podpisujących umowę lub występujących w imieniu wierzyciela (zgodnie z art. 95 k.c. oraz art. 89 i n. k.p.c.).

Brak któregokolwiek z powyższych dokumentów albo nieprawidłowość w ich przedstawieniu (np. brak oryginału, brak należytej legalizacji czy uwierzytelnienia) skutkuje tym, że firma windykacyjna nie jest w stanie udowodnić ani istnienia wierzytelności, ani jej wysokości.

Wymóg wykazania legitymacji procesowej

Jeżeli dług został nabyty przez firmę windykacyjną w drodze umowy przelewu (cesji) wierzytelności (art. 509 i n. k.c.), to samo oświadczenie, że cesja nastąpiła, nie jest wystarczające. Konieczne jest przedłożenie:

• Oryginału lub należycie uwierzytelnionej umowy przelewu pomiędzy pierwotnym wierzycielem a firmą windykacyjną,
• Dowodu, że wierzytelność faktycznie istniała w chwili dokonywania przelewu (co ponownie prowadzi do konieczności przedstawienia umowy kredytu/pożyczki).

W orzecznictwie Sądu Najwyższego podkreśla się konsekwentnie, że cesjonariusz (nabywca wierzytelności) nie może wywodzić skutków prawnych z rzekomej umowy, jeśli nie wykaże w sposób dostateczny, że taka umowa faktycznie została zawarta i dotyczy konkretnej wierzytelności. Przyjmuje się, że wierzyciel musi wykazać nie tylko fakt nabycia wierzytelności, lecz także to, że ta wierzytelność w ogóle istniała, a dłużnik był faktycznie zobowiązany do jej spłaty. Wiele orzeczeń Sądu Najwyższego w tej materii wskazuje, że nabycie wierzytelności nie może być domniemane, a brak jednoznacznych dowodów na istnienie długu w chwili cesji i poprawność przelewu skutkuje oddaleniem powództwa.

Znaczenie prawidłowego doręczenia dokumentów w postępowaniu sądowym

Firma windykacyjna, występując z pozwem (zarówno w postępowaniu zwykłym, jak i elektronicznym – tzw. e-sądzie), ma obowiązek – na żądanie sądu lub pozwanego – przedstawić stosowne dowody. W postępowaniu elektronicznym uprawnienia sądu w zakresie weryfikacji dokumentów określa m.in. art. 505^32 k.p.c. W razie wątpliwości co do prawdziwości roszczenia e-sąd może nakazać przedstawienie oryginałów umów i innych dokumentów, a w braku ich złożenia – uchylić nakaz zapłaty, a nawet przekazać sprawę do rozpoznania w trybie zwykłym.

Bez właściwego udokumentowania roszczenia (w szczególności bez okazania oryginału umowy oraz dowodu należytego umocowania) firma windykacyjna nie ma skutecznego tytułu prawnego do dochodzenia należności. Ponadto, gdy pozwany podniesie zarzut braku legitymacji czynnej lub zakwestionuje istnienie długu i wysokość dochodzonego roszczenia, sąd – przy niedostatku dowodów – powinien oddalić powództwo na podstawie art. 6 k.c. i art. 232 k.p.c.

Bezskuteczność pozwu i brak umocowania prawnego w razie nieprzedłożenia oryginałów dokumentów

Dla skuteczności dochodzenia roszczeń niezbędne jest zatem wykazanie: źródła zobowiązania (umowa kredytu, pożyczki czy innego stosunku prawnego), faktycznej wysokości zadłużenia, wraz z metodą naliczania odsetek i innych kosztów, prawidłowego umocowania wierzyciela do dochodzenia roszczenia, jeśli wierzytelność została nabyta w drodze cesji (łańcuch cesji musi być w pełni udokumentowany).

Jeżeli firma windykacyjna nie jest w stanie przedstawić oryginałów lub należycie uwierzytelnionych kopii wskazanych wyżej dokumentów, próba dochodzenia roszczeń staje się bezskuteczna już na etapie sądowym. Tym samym pozew, jak i wszelkie czynności podejmowane w postępowaniu egzekucyjnym, mogą zostać uznane za pozbawione właściwego umocowania prawnego.

Podsumowanie

Zasada prymatu dowodów pisemnych – Wierzyciel (w tym firma windykacyjna) nie może się powoływać wyłącznie na twierdzenia ustne, domniemania czy prywatne zestawienia sald. Niezbędne jest przedłożenie rzetelnej dokumentacji w postaci oryginałów lub należycie poświadczonych kopii.

Odpowiedzialność za niewykazanie roszczeń – W myśl art. 6 k.c. strona wywodząca skutki prawne z określonego faktu (tu: istnienia zadłużenia) ponosi ryzyko procesowe, że w razie nieprzedstawienia dowodów sąd uzna roszczenie za nieudowodnione i je oddali.

Brak skutecznego dochodzenia należności przy braku dokumentów – Bez zaprezentowania wymienionych wyżej dokumentów (oryginału umowy, wniosku i decyzji kredytowej/pożyczkowej, dokumentów rozliczeniowych, pełnomocnictw itd.) pozew lub ewentualnie postępowanie przed e-sądem nie tylko traci podstawy do wydania nakazu zapłaty, lecz może zostać potraktowane jako bezzasadne.

Znaczenie sprzeciwu dłużnika – W przypadku złożenia przez dłużnika sprzeciwu w e-sądzie lub podniesienia zarzutów w sądzie właściwym, przy braku stosownych dowodów firma windykacyjna niemal na pewno utraci możliwość wygrania sporu sądowego.

Podsumowując, firma windykacyjna nie może skutecznie dochodzić roszczeń, jeśli nie przedstawi oryginału umowy, na podstawie której powstało zadłużenie, ani innych kluczowych dokumentów (wniosku, decyzji kredytowej, harmonogramów spłat, pełnomocnictw itd.). Konieczność wykazania wszystkich istotnych okoliczności spoczywa bowiem na stronie powodowej, zgodnie z zasadą wyrażoną w art. 6 k.c. w związku z art. 232 k.p.c. Brak tych dokumentów prowadzi do braku należytego umocowania prawnego do dochodzenia wierzytelności – zarówno w zwykłym postępowaniu cywilnym, jak i w postępowaniu elektronicznym (e-sąd). W rezultacie dochodzenie należności bez skutecznego wykazania istnienia i wysokości długu, a także bez wykazania ważnego przelewu wierzytelności (w razie cesji), staje się niemożliwe i nie powinno skutkować orzeczeniem nakazu zapłaty ani wyrokiem zasądzającym.

Pisma do pobrania tutaj

Źródło: Materiały wewnętrzne URS

Jeżeli potrzebujesz wsparcia odnośnie działań naruszających przepisy obowiązującego prawa,  podejmowanych przez firmę windykacyjną, możesz pobrać stosowne pisma tutaj, skontaktować się z nami za pomocą formularza kontaktowego zamieszczonego na dole strony, lub zgłosić się do osób, organizacji lub instytucji zajmujących się takimi sprawami.

Unia Rdzennych Suwerenów

Unia Rdzennych Suwerenów (URS) 2024.

Wszystkie prawa zastrzeżone